اتحادیه اروپا و بریتانیا در اقدامی هماهنگ تحریمهای گستردهای علیه شرکت کشتیرانی ایران اعمال کردهاند. این تحریمها به دلیل انتقال تجهیزات نظامی از سوی ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین و همچنین پشتیبانی از گروههای مسلح در خاورمیانه و دریای سرخ صورت گرفته است.
دلایل تحریم اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا با انتشار بیانیهای اعلام کرد که شرکت کشتیرانی ایران به دلیل نقش مستقیم در انتقال پهپادها و تجهیزات نظامی به روسیه، در فهرست تحریمهای جدید قرار گرفته است. این انتقالات عمدتاً توسط سپاه پاسداران مدیریت شده و برای پشتیبانی از نیروهای روسیه در جنگ اوکراین استفاده میشوند.همچنین، سه شرکت کشتیرانی روسیه (امجی فلوت، وی تیاس بروکر، و آراپاکس) که در این عملیات مشارکت داشتهاند، تحریم شدهاند. این شرکتها از مسیرهای دریایی از جمله دریای خزر برای انتقال تسلیحات ساخت ایران، از جمله قطعات پهپاد، بهره میبرند.اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد که هرگونه معامله با بنادری که تحت مالکیت یا کنترل این شرکتها باشند، ممنوع خواهد بود. این شامل بنادر استراتژیکی مانند بندر امیرآباد و بندر انزلی میشود. با این حال، کشتیهایی که برای اهداف بشردوستانه یا ایمنی دریایی مورد استفاده قرار میگیرند، از این تحریمها معاف هستند.
تحریمهای جدید بریتانیا
بریتانیا نیز در هماهنگی با اتحادیه اروپا، شرکت کشتیرانی ایران و شرکت هواپیمایی ایرانایر را تحریم کرده است. بر اساس اعلام دولت بریتانیا، این اقدامات به دلیل نقش این شرکتها در انتقال تجهیزات نظامی به روسیه و حمایت از فعالیتهای نظامی ایران در خاورمیانه صورت گرفته است.تحریمها همچنین کشتیهای روسی مانند «پورت اولیا-۳» را که در حمل تجهیزات نظامی ایران به روسیه نقش داشتهاند، شامل میشود. این اقدام پس از تحریمهای قبلی اتحادیه اروپا علیه شرکتهای هواپیمایی مانند ساها و ماهان انجام شده است.بریتانیا در بیانیه خود تأکید کرده است که این تحریمها بخشی از تلاش گستردهتر برای محدود کردن دسترسی ایران به منابع اقتصادی مورد نیاز برای فعالیتهای نظامی است.
پیشینه تحریمها و مسائل داخلی شرکت کشتیرانی ایران
تحریمهای بینالمللی علیه شرکت کشتیرانی ایران از سالها پیش آغاز شده است. آمریکا در سال ۱۳۹۸ این شرکت را به دلیل نقش آن در برنامههای موشکی ایران و جعل اسناد مرتبط تحریم کرد. واشینگتن اعلام کرد که شرکت کشتیرانی ایران در انتقال محمولههای مربوط به موشکهای بالستیک و دیگر تجهیزات نظامی به سازمانهای ایرانی نقش داشته است.همچنین، فسادهای گستردهای در مدیریت این شرکت گزارش شده است. از جمله، محمد سعیدی، مدیرعامل پیشین شرکت کشتیرانی ایران، به اتهام فساد مالی بازداشت شد. او متهم به دریافت ۴ میلیون دلار رشوه و ایجاد بدهیهای کلان برای شرکت بوده است. علاوه بر او، علیاکبر غنجی و احمد شهنازی نیز با اتهاماتی مانند رشوهگیری و تخلفات مالی روبهرو شدهاند.این فسادها علاوه بر آسیب به اعتبار بینالمللی شرکت، تأثیرات منفی گستردهای بر عملکرد اقتصادی آن داشته است.
تحریمهای اخیر اتحادیه اروپا و بریتانیا علیه شرکت کشتیرانی ایران، فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک جدیدی بر تهران اعمال میکند. این اقدامات علاوه بر محدود کردن دسترسی ایران به بازارهای بینالمللی، هشداری جدی درباره فعالیتهای نظامی و منطقهای این کشور است. به نظر میرسد که تحریمها بخشی از راهبرد گستردهتر غرب برای مهار نقش ایران در تحولات جهانی و منطقهای باشد.