سعید روستایی، کارگردان تحسین‌شده ایرانی، با فیلم تازه‌اش «زن و بچه» در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ حضور یافته است؛ اثری که به گفته خودش داستانی مستقل و واقع‌گرایانه از زندگی یک زن بیوه و چالش‌های او در مواجهه با خانواده و جامعه را روایت می‌کند. حضور این فیلم در بخش مسابقه کن، توجه منتقدان و رسانه‌ها را جلب کرده است.
روایتی از زن و بچه در دل بحران‌های خانوادگی
فیلم «زن و بچه» روایتگر زندگی مهناز است؛ زنی بیوه که پس از درگذشت همسرش، بار سنگین معیشت، تربیت فرزندان و کنترل تنش‌های روانی خانواده را به تنهایی بر دوش می‌کشد. در این فیلم، زن و بچه نه فقط شخصیت‌های مرکزی داستان بلکه نمایندگان هزاران خانواده واقعی در ایران هستند که بدون حمایت سیستماتیک، در برابر بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایستاده‌اند.
مهناز با مشکلاتی چون اخراج پسرش از مدرسه، رفتارهای خشونت‌آمیز او، و فشارهایی که از سوی بستگان و جامعه بر او وارد می‌شود، روبروست. این بخش از فیلم، به طرز ملموسی فشار روانی‌ای را به تصویر می‌کشد که زن و بچه‌ها در خانه‌هایی با پدران غایب تجربه می‌کنند.
پوشش بازیگران و جدل درباره استقلال فیلم
یکی از حاشیه‌های برجسته فیلم «زن و بچه»، واکنش‌ها به نوع پوشش بازیگران زن آن بود. برخی از منتقدان، با استناد به حجاب کامل شخصیت‌های زن فیلم، این اثر را وابسته به گفتمان رسمی حاکم معرفی کردند. با این حال سعید روستایی در واکنش به این اظهارات، تاکید کرد که پوشش در فیلم، بازتاب واقعیت اجتماعی ایران است، نه انتخابی ایدئولوژیک.
او گفت: «ما نمی‌توانیم از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم جدا شویم. زن و بچه‌هایی که من در فیلم به تصویر کشیده‌ام، دقیقاً در همین فضا نفس می‌کشند.» روستایی تاکید کرد که فیلم او مستقل ساخته شده و تلاش داشته تصویری بی‌واسطه از زنان و کودکان ایرانی در بستر جامعه امروز ارائه دهد.
کارنامه روستایی از «ابد و یک روز» تا «زن و بچه»
سعید روستایی با فیلم «ابد و یک روز» در سال ۱۳۹۴ به سرعت به عنوان یکی از امیدهای سینمای اجتماعی ایران شناخته شد. این فیلم روایتی تلخ و واقعی از زندگی یک خانواده گرفتار در فقر، اعتیاد و مهاجرت بود. در ادامه، او با «متری شیش و نیم» به سراغ مسئله مبارزه با مواد مخدر رفت و با «برادران لیلا» نگاهی دوباره به خانواده ایرانی انداخت.
اکنون، با «زن و بچه»، روستایی به صحنه‌ای بازمی‌گردد که در آن نقش مادران در خانواده‌ها و چالش‌های آنان در برابر جامعه‌ای پدرسالار به روشنی بازنمایی می‌شود. فیلم «زن و بچه» نه‌تنها ادامه سبک واقع‌گرایانه اوست، بلکه از نظر فکری و عاطفی، یکی از صریح‌ترین آثار او درباره مفهوم مادری، بار مسئولیت، و فرسایش روانی زن در جامعه ایرانی محسوب می‌شود.
زن و بچه؛ ستون خانه‌ای بی‌پشتوانه در جامعه مردسالار
شاید مهم‌ترین پیام فیلم «زن و بچه» در این باشد که زنان – به‌ویژه زنان بی‌سرپرست – چگونه بدون حمایت حقوقی، اجتماعی یا اقتصادی، بار حیات خانواده را بر دوش می‌کشند. مهناز، در میان فشارهای کاری و تربیت فرزندان، فرصتی برای آسایش یا حتی بازسازی زندگی شخصی‌اش نمی‌یابد. هنگامی که تصمیم می‌گیرد ازدواج مجدد کند، پسرش دچار بحران هویتی می‌شود و این تصمیم ساده، آغاز فروپاشی تمام آن چیزی است که سال‌ها با مشقت بنا کرده بود.
در صحنه‌ای تأثیرگذار از فیلم، مهناز فریاد می‌زند: «زن و بچه بودن، فقط غذا پختن و خانه‌داری نیست؛ جنگیدن است!» این دیالوگ، یکی از نقاط اوج فیلم و بازتابی از نگاه روستایی به نقش زنان در خانه و جامعه است. در مجموع، فیلم با تصویر کردن واقعیت‌های خام و بی‌پرده از زندگی زن و بچه‌ها، از آنان به عنوان قهرمانان خاموش جامعه امروز یاد می‌کند.
نتیجه‌گیری
فیلم «زن و بچه» نه‌تنها یک روایت سینمایی از زندگی یک مادر تنهاست، بلکه آیینه‌ای است که بخش بزرگی از واقعیت‌های خاموش جامعه ایرانی را بازتاب می‌دهد. سعید روستایی با وفاداری به سبک واقع‌گرایانه‌اش، این‌بار زن و بچه را به مرکز توجه می‌آورد؛ نه در قالب موجوداتی ضعیف، بلکه به عنوان ستون‌های فراموش‌شده‌ای که بقای خانواده‌ها بر دوش آن‌هاست.حضور این فیلم در جشنواره‌ای جهانی چون کن، نه‌تنها دستاوردی برای سینمای ایران است، بلکه فرصتی است تا صدای زنانی که در سکوت زندگی می‌کنند و بچه‌هایی که در خلأ پدران بزرگ می‌شوند، به گوش جهانیان برسد. زن و بچه در این فیلم، دیگر صرفاً عنوانی ساده نیست؛ بلکه مفهومِ مبارزه، صبر، و امید است.
