تصاویر ماهواره‌ای تازه‌ای که از سوی شورای ملی مقاومت ایران منتشر شده، از وجود یک مرکز مخفی با عنوان تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان پرده برداشته است. این افشاگری در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن صورت گرفته و بازتاب گسترده‌ای در محافل سیاسی داشته است.
سایت «رنگین‌کمان»؛ پروژه‌ای مخفی در پوشش صنعتی
بر اساس اسناد منتشرشده، تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان با نام رمزی «رنگین‌کمان» شناخته می‌شود و فعالیت‌های آن در پوشش شرکت شیمیایی «دیبا انرژی سیبا» دنبال می‌گردد. این مجموعه صنعتی در منطقه‌ای به وسعت تقریبی ۲۵۰۰ هکتار مستقر شده و فعالیت آن دست‌کم از یک دهه پیش آغاز شده است.
طراحی این مجموعه به‌گونه‌ای است که از دید نهادهای بین‌المللی و نظارتی پنهان بماند و از نظر فنی، زیرساخت‌های لازم برای فعالیت‌های پیشرفته هسته‌ای در آن فراهم شده است.
تمرکز بر تریتیوم؛ نشانه‌ای از هدف تسلیحاتی
اطلاعات فاش‌شده حاکی از آن است که تمرکز اصلی تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان بر تولید و استخراج ایزوتوپ رادیواکتیو تریتیوم است. این ماده که در ساخت سلاح‌های هسته‌ای حرارتی به‌کار می‌رود، تقریباً هیچ کاربرد شناخته‌شده‌ای در حوزه غیرنظامی یا تجاری ندارد.
استفاده از تریتیوم معمولاً در ساخت بمب‌های پیشرفته برای افزایش قدرت انفجاری لحاظ می‌شود، از همین‌رو این فعالیت به‌طور مستقیم با اهداف نظامی در ارتباط است و نگرانی‌های بین‌المللی را دوچندان می‌کند.
از نطنز تا سمنان؛ تکرار الگوی پنهان‌کاری
افشای تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان یادآور افشاگری‌هایی است که دو دهه پیش درباره سایت‌های نطنز و اراک صورت گرفت. شورای ملی مقاومت ایران در سال ۱۳۸۱ نخستین بار از ساخت مراکز غنی‌سازی مخفی در آن مناطق پرده برداشت؛ افشاگری‌هایی که بلافاصله منجر به وضع تحریم‌های شدیدتر علیه ایران شد.
در همین راستا، علی مطهری، نایب‌رییس وقت مجلس، در سال ۱۴۰۱ اعتراف کرد که هدف ایران از آغاز برنامه هسته‌ای، دستیابی به توان بازدارندگی از طریق ساخت بمب اتمی بوده، اما افشای گزارش‌های محرمانه، از جمله درباره تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان، مانع از تحقق این هدف شد.
تأثیر بر روند مذاکرات و نگرانی‌های امنیتی
افشای وجود تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان هم‌زمان با افزایش گفتگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای صورت گرفته است. در حالی که سه دور از این مذاکرات برگزار شده و احتمال برگزاری دور چهارم در روزهای آینده مطرح است، برخی تحلیلگران بر این باورند که وجود سایت‌هایی مانند تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان می‌تواند مسیر دیپلماسی را با مانع‌های جدید روبه‌رو کند.
به‌ویژه آنکه منابع امنیتی از ایجاد تدابیر شدید حفاظتی در اطراف دو مجموعه تونلی زیرزمینی متصل به تاسیسات نطنز خبر داده‌اند؛ امری که احتمال اقدام نظامی را نیز در تحلیل‌های راهبردی تقویت کرده است.افزایش نگرانی‌ها درباره ماهیت واقعی تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان ممکن است زمینه‌ساز تصمیمات جدید در سطح شورای امنیت سازمان ملل شود. تحلیلگران معتقدند شفاف‌سازی درباره این تاسیسات می‌تواند به یکی از شروط اصلی توافق‌های آینده تبدیل گردد.
همچنین، افشای این مرکز پنهان، اعتماد عمومی در سطح داخلی و بین‌المللی را نسبت به نیت‌های هسته‌ای ایران زیر سؤال می‌برد. برخی منابع منطقه‌ای نیز هشدار داده‌اند که فعالیت تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان می‌تواند به آغاز رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه دامن بزند.
نتیجه‌گیری
افشای تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان زنگ خطری تازه در پرونده پرمناقشه هسته‌ای ایران به‌صدا درآورده است. تمرکز این سایت بر تولید تریتیوم، ماده‌ای کاملاً نظامی، نه‌تنها اعتماد بین‌المللی را تضعیف می‌کند بلکه می‌تواند روند حساس مذاکرات جاری را با بن‌بست‌های جدیدی مواجه سازد. با توجه به سابقه فعالیت‌های پنهانی در نطنز و اراک، و تأکید منابع داخلی بر اهداف بازدارنده این برنامه‌ها، جامعه جهانی ناگزیر خواهد بود راهبردی سخت‌گیرانه‌تر نسبت به تاسیسات هسته‌ای ایران در سمنان اتخاذ کند. این در حالی است که هرگونه اقدام شتاب‌زده یا نظامی نیز می‌تواند آتش درگیری‌های منطقه‌ای را شعله‌ور کند؛ مسئله‌ای که نه ایران و نه جهان از آن سود نخواهند برد.
