تهدید اسرائیل برای حمله به ایران به مرحلهای بیسابقه رسیده و تلآویو خود را برای یک رویارویی مستقیم آماده میکند. در حالیکه مذاکرات هستهای در بنبست قرار گرفته، نشانههای نظامی، تحرکات دیپلماتیک و هشدارهای آشکار از هر دو طرف حکایت از بحرانی دارد که ممکن است هر لحظه به انفجار بیانجامد. در این میان، نقش عمان بهعنوان میانجی آخرین امید برای جلوگیری از درگیری تمامعیار تلقی میشود، اما سایه سنگین تهدید جنگ، فرصت هرگونه مصالحه را محدود کرده است.
تحرکات نظامی اسرائیل روی زمین؛ آمادگی کامل و مانورهای فشرده
اسرائیل آمادگیهای نظامی خود را به شکلی بیسابقه افزایش داده است. گزارشهای اطلاعاتی نشان میدهد که ارتش اسرائیل فهرست اهدافی شامل تأسیسات هستهای و موشکی ایران، مراکز تحقیقاتی و کارخانههای تولید پیشرفته پهپاد را تکمیل کرده است. همچنین، نیروهای هوایی اسرائیل مانورهایی مشترک را آغاز کردهاند که شبیهسازی حملات همزمان در عمق خاک ایران را شامل میشود، و سامانههای دفاع هوایی نیز در واکنش به تهدید اسرائیل برای حمله به ایران فعال شدهاند.
تحرکاتی از یگانهای کماندویی و تیپ ویژه سایرت متکال نیز به سمت پایگاههای هوایی راهبردی مشاهده شده است که به نظر میرسد آمادهسازی میدانی برای سناریوی عملیات زمینی در داخل خاک ایران باشد. مقامات امنیتی اسرائیل تأکید دارند که اکنون احتمال درگیری جدی است و عنصر غافلگیری دیگر اولویت ندارد، بلکه تمرکز بر وارد آوردن ضربهای قاطع به منظور توقف برنامه هستهای ایران است. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در این زمینه بهعنوان سیاست بازدارندگی جدید مطرح میشود.
تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در کانون هشدار تهران؛ پاسخ منطقهای و تغییر معادلات درگیری
رهبری ایران پنهان نمیکند که خود را برای احتمال وقوع درگیری آماده کرده و پیامهای روشنی ارسال میکند مبنی بر اینکه پاسخ ایران فراتر از ضربه به اهداف داخل اسرائیل خواهد بود. وزیر دفاع ایران، عزیز ناصرزاده، اعلام کرد که تمامی پایگاههای دشمن در منطقه زیر آتش خواهند بود و افزود هر جنگی به بازتعریف جغرافیای سیاسی امنیت منطقه منجر خواهد شد. ایران تهدید اسرائیل برای حمله به ایران را بهمثابه تهدید مستقیم به تمامیت ارضی خود تلقی کرده و آماده پاسخ متقابل است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیتهای نظامی خود را در مناطق مختلف افزایش داده است؛ از جمله در تاسیسات غرب کشور، پایگاههای موشکی در استان کرمانشاه، و همچنین آمادهباش یگانهای دریایی در نزدیکی تنگه هرمز و افزایش سطح هشدار در پایگاههای بوشهر و همدان. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران، به گفته تحلیلگران نظامی، ممکن است موجب فعالسازی تمامی بازوهای منطقهای ایران از جمله حزبالله و گروههای مقاومت در عراق و سوریه شود. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران دیگر تنها یک اعلام موضع نیست، بلکه محرک آمادهباش منطقهای شده است.
واشنگتن میان تخلیه و بازدارندگی؛ نگرانی فزاینده و اقدامات پیشگیرانه
کاخ سفید با احتیاط زیاد با وضعیت موجود برخورد میکند، به ویژه با توجه به احتمال افزایش تنشها. پس از هشدارهای امنیتی داخلی، به برخی سفارتخانههای آمریکا در خاورمیانه دستور داده شده تا برنامههای تخلیه خود را بهروزرسانی کنند. در این راستا، برخی کارمندان از سفارتهای بغداد و بیروت به صورت پیشگیرانه خارج شدهاند؛ اقدامی که بیانگر نگرانی عمیق واشنگتن از تهدید اسرائیل برای حمله به ایران و احتمال وقوع درگیری مستقیم است.
وزارت دفاع آمریکا استقرار سامانههای دفاعی پاتریوت و تاد را در پایگاههای خلیج فارس تقویت کرده و همچنین ناوشکنهایی را به سوی شرق مدیترانه اعزام کرده است. فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا نیز مجدداً بر اتحاد دفاعی با اسرائیل تأکید کرده و تصریح نموده که تهدید اسرائیل برای حمله به ایران، اگر به درگیری منجر شود، میتواند به واکنش جمعی منتهی گردد. تمامی این اقدامات نشان میدهد که واشنگتن تلاش میکند تا از درگیری جلوگیری کند، بدون آنکه در برابر تهران ضعیف جلوه کند.
مسقط در آزمونی دشوار؛ آیا دور ششم مذاکرات میتواند از انفجار جلوگیری کند؟
سلطنت عمان در شرایط حساسی قرار گرفته است؛ تلاش دارد تا با سازماندهی دور ششم مذاکرات میان تهران و واشنگتن که برای روز یکشنبه آینده برنامهریزی شده، جان تازهای به مسیر دیپلماتیک ببخشد. اما پیشبینیها چندان امیدوارکننده نیست. مقامات عمانی تماسهای فشردهای با تهران، تلآویو و واشنگتن برقرار کردهاند تا حداقل توقفی ضمنی در تنشها تا زمان برگزاری مذاکرات برقرار شود. با این حال، تهدید اسرائیل برای حمله به ایران سایه سنگینی بر این نشستها انداخته است.
ایران بر ضرورت رفع تحریمها پیش از هر توافقی تأکید دارد و خواهان ضمانتهایی است که ایالات متحده دوباره از توافق خارج نشود؛ در حالی که واشنگتن اصرار دارد که فعالیتهای منطقهای ایران نیز باید در مذاکرات گنجانده شود. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در این فضا بهعنوان عامل تسریع بحران تلقی میشود. ناظران هشدار میدهند که این دور مذاکرات ممکن است آخرین فرصت باشد، چرا که شکست آن ممکن است بهعنوان چراغ سبز برای حمله نظامی تلقی شود. منابع آگاه میگویند عمان پیشنهادی مرحلهای ارائه داده که شامل توقف غنیسازی در برابر کاهش محدود تحریمهاست؛ اما تاکنون از سوی هیچیک از طرفین پذیرفته نشده است.
تشدید در آژانس بینالمللی انرژی اتمی؛ هشدارها و قطعنامهها
تحرکات غرب در آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز فشار مضاعفی ایجاد کرده است. کشورهای اروپایی پیشنویس قطعنامهای را ارائه دادهاند که ادعا میکند ایران همکاری کافی در مورد سایتهای مشکوک ندارد و خواستار بازگشت فوری بازرسان آژانس بدون هیچگونه قید و شرطی است. در تحلیل بسیاری از دیپلماتها، این اقدامات با تهدید اسرائیل برای حمله به ایران بیارتباط نیست و زمینهسازیهای سیاسی و حقوقی برای آن محسوب میشود.
ایران با خشم به این اقدام واکنش نشان داده و هشدار داده که تصویب چنین قطعنامهای ممکن است به کاهش همکاری کامل با آژانس منجر شود. حتی تهدید به اخراج بازرسان سازمان ملل و افزایش درصد غنیسازی اورانیوم به سطوح بازگشتناپذیر کرده است. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در این فضا، به مثابه عنصری تعیینکننده در فضای تصمیمگیری ایران ایفای نقش میکند. این تشدید تنشها در عرصه نظارتی نشان میدهد که آژانس از یک نهاد فنی به عرصهای برای جدال سیاسی تبدیل شده است، در حالی که سابقاً ابزاری برای نظارت و تنشزدایی بود.
جبهه جنگ سایبری؛ نبرد پنهانی که زمینه انفجار را فراهم میکند
تنها تحرکات علنی در جریان نیست، بلکه جنگی دیگر در خفا و در شبکههای اینترنتی و حملات سایبری در جریان است. ایران از تلاشهای گسترده برای نفوذ به سیستمهای هستهای و تأسیسات حساس خود خبر داده، در حالی که گزارشهای اسرائیلی از حملات هماهنگشده به زیرساختهای غیرنظامی حکایت دارد که منبع آن به احتمال زیاد تهران یا متحدانش در محور مقاومت هستند. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در عرصه سایبری نیز بازتاب یافته است.
یگان اطلاعاتی 8200 اسرائیل در حالت آمادهباش کامل قرار گرفته است، در حالی که واحدهای جنگ الکترونیک ایران نیز در حال توسعه ابزارهای بازدارنده پیشرفته هستند که قادرند در عرض چند دقیقه شبکههای ارتباطی اسرائیل را مختل کنند. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در این جبهه، بهعنوان جرقه احتمالی یک جنگ دیجیتال نیز تلقی میشود. بیم آن میرود که هرگونه درگیری نظامی بزرگ، با یک جنگ دیجیتالی آغاز شود که تأسیسات راهبردی را از کار بیندازد و هزینه درگیری را به شکل چشمگیری افزایش دهد.
نتیجهگیری
همه نشانهها به سوی تشدید قریبالوقوع تنشها اشاره دارد و منطقه در حال حاضر بر اساس منطق ساعات بحرانی اداره میشود. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران به یکی از اصلیترین متغیرهای بحران کنونی تبدیل شده و هر خطای محاسباتی یا سوءتفاهمی میتواند به جنگی منطقهای منجر شود که پیامدهای آن نه از نظر جغرافیایی و نه از نظر زمانی قابل مهار نیست.
اسرائیل برای مواجهه آماده است و ایران قصد ندارد در برابر تهدیدها عقبنشینی کند. تهدید اسرائیل برای حمله به ایران در محافل امنیتی و سیاسی تهران بهعنوان چالشی جدی در نظر گرفته میشود. واشنگتن نیز در میانه اتحاد با اسرائیل و مسیر دیپلماسی گرفتار آمده است؛ در محیطی پرتنش و با سناریوهایی کاملاً باز. در این زمینه انفجاری، روزهای آینده تعیینکننده خواهند بود؛ یا به سمت راهحلی مذاکرهای هرچند شکننده حرکت خواهیم کرد، یا به سوی انفجاری که پایان آن از دست همه خارج خواهد بود.