در تحولی غافلگیرکننده و نگرانکننده، حمله ایران به اسرائیل در شامگاه 13 ژوئن 2025 بهصورت گسترده و موشکی آغاز شد؛ پاسخی مستقیم به حملات هوایی اسرائیل علیه اهداف حیاتی در داخل خاک ایران، از جمله تأسیسات هستهای و پایگاههای نظامی.ایران این عملیات را وعده صادق 3 نامید؛ عملیاتی متکی بر شلیک صدها موشک بالستیک و استفاده گسترده از پهپادها، که شهرهای کلیدی همچون تلآویو، قدس و حیفا را هدف قرار داد. حمله ایران به اسرائیل خسارات گستردهای بر جای گذاشت؛ هم در سطح زیرساختی و هم انسانی، و با هشدارهای بینالمللی درباره خطر فروپاشی ثبات منطقهای همراه شد.
ماهیت حمله ایران به اسرائیل و تسلیحات بهکاررفته
حمله ایران به اسرائیل یکی از بیسابقهترین مراحل تنش مستقیم میان دو کشور محسوب میشود. تهران در این عملیات به استفاده ترکیبی از موشکهای بالستیک دوربرد و پهپادهای انتحاری متوسل شد.بر اساس بیانیه رسمی سپاه پاسداران، بیش از 200 موشک بالستیک از جمله مدلهای پیشرفته «خرمشهر-4» با برد 2000 کیلومتر و «سجیل-3» که توان عبور از سامانههای دفاعی را دارد، بهکار گرفته شد. همچنین از دهها فروند پهپاد شاهد-136 برای فریب و درگیری سامانههای دفاعی اسرائیل پیش از ورود موج اصلی موشکها استفاده شد.
بهطور خاص، منابع ایرانی اعلام کردند که اهداف اصلی حمله ایران به اسرائیل شامل پایگاههای هوایی نوفاتیم و عودا، که محل نگهداری جنگندههای F-35 و تأسیسات استراتژیک هستند، و همچنین ساختمان وزارت دفاع (کریا) در تلآویو بوده است.با این حال، منابع نظامی غربی در صحت این حملات تردید دارند؛ گزارشهای میدانی حاکی از آن است که 75 درصد موشکها یا در مناطق خالی سقوط کرده یا رهگیری شدهاند، درحالیکه 25 درصد باقیمانده باعث خساراتی در برخی مناطق غیرنظامی و نظامی شدهاند.
تلفات انسانی و خسارات مادی حمله ایران به اسرائیل
حمله ایران به اسرائیل باعث تلفات جانی و آسیبهای زیربنایی گستردهای شد که بازسازی آنها ماهها زمان خواهد برد.طبق گزارش رسانههای رسمی اسرائیل، در جریان حمله ایران به اسرائیل، یک زن اسرائیلی در شهر رامات گان بر اثر اصابت مستقیم موشک به ساختمان مسکونی کشته شد و تعداد زخمیها به 70 نفر افزایش یافت. از این میان، 12 تن در وضعیت وخیم قرار دارند و عمدتاً دچار جراحات ناشی از انفجار و ریزش ساختمانها شدهاند.
از نظر خسارات فیزیکی، شهر تلآویو و حومه آن بیشترین آسیب را متحمل شدند. در منطقه لوکس “سارونا”، یک برج 32 طبقهای بهطور کامل فروریخت و بیش از 300 نفر از ساکنان منطقه تخلیه شدند. همچنین 9 ساختمان دیگر در رامات گان بهکلی تخریب شده و به بیش از 400 ساختمان دیگر آسیب وارد شد، بنا بر گزارش روزنامه هاآرتص.شهردار رامات گان، شرایط پس از حمله ایران به اسرائیل را یک فاجعه انسانی توصیف کرده و اعلام نمود که بیش از 100 شهروند بیخانمان شدهاند و در مدارس و مراکز موقت اسکان یافتهاند. زیرساختهای برق و آب نیز در چند منطقه بهشدت آسیب دیده و با قطعیهای مکرر مواجه شده است.
واکنش اسرائیل به حمله ایران به اسرائیل و تلاشهای دفاعی
در مقابل حمله ایران به اسرائیل، سامانههای دفاعی اسرائیل بهطور کامل فعال شدند و این کشور از پشتیبانی فوری همپیمانان خود برخوردار شد.بر اساس اعلام رسمی ارتش اسرائیل، سامانههای دفاعی از جمله گنبد آهنین و سامانه پیشرفته پیکان-3 موفق به رهگیری 184 موشک از مجموع 200 موشک شلیکشده شدند. همچنین سامانههای آمریکایی پاتریوت و تاد که در عراق و اردن مستقر هستند، تعدادی از موشکها را سرنگون کردند.
همزمان، وضعیت فوقالعاده اضطراری در سراسر اسرائیل اعلام شد؛ آژیر خطر بهمدت بیش از 45 دقیقه در شهرهای تلآویو، قدس، حیفا و بئر السبع به صدا درآمد. فرماندهی جبهه داخلی از مردم خواست در پناهگاه بمانند و از انتشار تصاویر محل اصابت موشکها خودداری کنند تا به گفته مقامات، ایران نتواند دقت حملات بعدی خود را بهبود بخشد.وزیر دفاع اسرائیل، یوآف گالانت، در اظهاراتی هشدار داد که در صورت تداوم حمله ایران به اسرائیل، پاسخ اسرائیل ساحق و بیسابقه خواهد بود و تلآویو احتمال حمله مستقیم به تأسیسات نفتی و حیاتی ایران را بعید نمیداند.
پیامدهای منطقهای و بینالمللی حمله ایران به اسرائیل
حمله ایران به اسرائیل واکنشهای متفاوتی را در سطح جهانی برانگیخت و نگرانیهایی جدی درباره خطر جنگی فراگیر در منطقه ایجاد کرد.سخنگوی سپاه پاسداران تهدید کرد که در صورت مداخله آمریکا بهنفع اسرائیل در پاسخ به حمله ایران به اسرائیل، ایران پایگاههای نظامی آمریکا در منطقه را هدف قرار خواهد داد. همچنین یک مقام ارشد ایرانی هشدار داد که اگر تأسیسات نفتی ایران مورد حمله قرار گیرد، کشورش ممکن است تنگه هرمز را ببندد.
در سطح بینالمللی، دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، حمله ایران به اسرائیل را محکوم کرده و خواستار خویشتنداری فوری شده است. کاخ سفید اعلام کرد که رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، در تماس تلفنی با نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، حمایت کامل واشنگتن از تلآویو را اعلام کرده است.در بُعد اقتصادی، بازارهای جهانی نفت بهسرعت واکنش نشان دادند؛ قیمت نفت طی چند ساعت پس از حمله ایران به اسرائیل، 8 درصد افزایش یافت. همچنین میدان گازی تمار که منبع اصلی گاز برای مصر و اردن است، بهطور موقت تعطیل شد. مصر نیز اعلام کرد که برای تأمین پایدار انرژی، طرح اضطراری ملی را فعال کرده است.
نتیجهگیری
حمله ایران به اسرائیل خاورمیانه را در برابر خطرناکترین بحران دهههای اخیر قرار داده است. با افزایش لفاظیهای جنگی از سوی تهران و تلآویو و آمادهباش نیروهای آمریکایی و اروپایی، این سؤال مطرح است:آیا راهکارهای دیپلماتیک میتوانند مانع آغاز یک جنگ تمامعیار منطقهای شوند یا اینکه شعلههای این بحران از کنترل خارج شدهاند؟