درگیریهای شدید در مناطق علوینشین غرب سوریه طی روزهای اخیر منجر به کشته شدن بیش از هزار نفر شده است. گزارشها از وقوع قتلعام علویها در سوریه حکایت دارند که شامل کشتار زنان و کودکان نیز میشود. این خشونتها پس از حملات شبهنظامیان مرتبط با حکومت سابق آغاز شده و با واکنش شدید نیروهای امنیتی حکومت جدید سوریه همراه بوده است.
ابعاد فاجعه انسانی و پیامدهای درگیریها
آمارهای منتشرشده نشان میدهد که طی دو روز گذشته، ۷۴۵ غیرنظامی، ۱۲۵ نیروی امنیتی و ۱۴۸ شبهنظامی وابسته به بشار اسد کشته شدهاند. قتلعام علویها در سوریه بهعنوان یکی از بزرگترین کشتارهای قومی در سالهای اخیر شناخته میشود. شاهدان عینی از حملات شبانه به محلههای علوینشین خبر دادهاند که در آن گروههای مسلح به خانههای مردم یورش برده، مردان را در ملأعام اعدام کرده و زنان و کودکان را به قتل رساندهاند.
در مناطق لاذقیه، طرطوس و بانیاس، اجساد قربانیان در خیابانها رها شده و خانههای زیادی در آتش سوختهاند. تصاویر منتشرشده در شبکههای اجتماعی نشان میدهد که اجساد برخی قربانیان مثله شده و بسیاری از خانوادهها ناپدید شدهاند. منابع محلی گزارش دادهاند که صدها غیرنظامی علوی مجبور شدهاند خانههای خود را ترک کرده و به سمت پایگاه نظامی روسیه در حمیمیم پناه ببرند. بسیاری از این افراد زن و کودکانی هستند که تمام دارایی خود را از دست دادهاند و در شرایط وخیمی به سر میبرند.
واکنش حکومت جدید سوریه به درگیریها
حکومت جدید سوریه از روز پنجشنبه تدابیر امنیتی گستردهای اتخاذ کرده و تمام راههای منتهی به مناطق ساحلی را مسدود کرده است. نیروهای امنیتی در شهرهای لاذقیه و طرطوس مستقر شدهاند و عملیات پاکسازی در مناطق مختلف ادامه دارد. برخی مقامات نظامی اعلام کردهاند که هدف آنها «برقراری امنیت» است، اما در عمل قتلعام علویها در سوریه همچنان ادامه دارد و بسیاری از افراد غیرنظامی در این حملات کشته شدهاند.
بنا بر گزارشهای رسیده، نیروهای امنیتی در بسیاری از مناطق بهجای کنترل اوضاع، خود در حملات علیه علویها نقش دارند. برخی گزارشها حاکی از آن است که گروههایی از شبهنظامیان غیررسمی به بهانه مقابله با نیروهای وفادار به بشار اسد، به مردم عادی حمله کرده و اقدام به کشتارهای گسترده کردهاند. بسیاری از مردم علوینشین در خانههای خود پناه گرفتهاند، اما محاصره کامل این مناطق باعث شده که دسترسی آنها به غذا، آب و دارو قطع شود.
نقش بازیگران خارجی در بحران سوریه
تحولات اخیر در سوریه واکنشهای بینالمللی را در پی داشته است. برخی منابع خبری، ایران را به حمایت از بقایای نیروهای بشار اسد متهم کردهاند، درحالیکه روسیه حضور نظامی خود را در پایگاه حمیمیم تقویت کرده است. ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا با صدور بیانیههایی، قتلعام علویها در سوریه را محکوم کرده و از حکومت جدید خواستهاند که از سرکوب اقلیتها دست بردارد.
بااینحال، برخی تحلیلگران معتقدند که کشورهای غربی از تحولات سوریه برای پیشبرد اهداف سیاسی خود استفاده میکنند. در همین راستا، ترکیه نیز بهعنوان یکی از بازیگران مهم در بحران سوریه، اعلام کرده که آماده است از مخالفان علویها حمایت کند. این در حالی است که بسیاری از گروههای افراطی فعال در سوریه، ازجمله هیئت تحریر الشام، علویها را «دشمن» خود میدانند و خواستار حذف کامل آنها از صحنه سیاسی و اجتماعی سوریه هستند.
آینده مبهم علویها پس از قتلعام علویها در سوریه
با ادامه درگیریها و افزایش تعداد کشتهشدگان، آینده علویها در سوریه در هالهای از ابهام قرار دارد. هزاران نفر از علویها خانههای خود را ترک کردهاند و بسیاری از آنها به سمت شمال سوریه یا مناطق تحت کنترل نیروهای کرد حرکت کردهاند. بااینحال، آنها همچنان در معرض تهدید گروههای مسلح قرار دارند.
قتلعام علویها در سوریه نهتنها جان هزاران نفر را گرفته، بلکه باعث از بین رفتن اجتماعات تاریخی و فرهنگی این اقلیت در سوریه شده است. بسیاری از خانوادهها در اردوگاههای موقت در شرایط نامساعدی به سر میبرند و کمکهای بشردوستانه بهسختی به آنها میرسد. درحالیکه حکومت جدید سوریه مدعی است که امنیت را بازگردانده، اما واقعیتهای میدانی نشان میدهد که بسیاری از مناطق علوینشین همچنان در معرض تهدید و خشونت هستند.
برخی ناظران سیاسی معتقدند که اگر جامعه جهانی در برابر این کشتارها واکنشی قاطع نشان ندهد، احتمال تکرار فجایع مشابه در آینده وجود دارد. بسیاری از سازمانهای حقوق بشری خواستار تحقیقات بینالمللی در مورد قتلعام علویها در سوریه شدهاند، اما تاکنون اقدام عملی جدی در این زمینه صورت نگرفته است.