پرتاب موفق دو ماهواره ایرانی «هدهد» و «کوثر» در بامداد روز سه‌شنبه، ۱۵ آبان، از پایگاه فضایی روسیه، گام بزرگی در جهت توسعه ارتباطات فضایی و اینترنت اشیاء در کشور به حساب می‌آید. این موفقیت نه تنها نتیجه تلاش‌های پنج ساله در این حوزه است، بلکه نویدبخش ورود بخش خصوصی به صنعت فضایی ایران و شکوفایی اقتصاد این حوزه می‌باشد.
ویژگی‌های ماهواره‌های هدهد و کوثر
ماهواره کوثر با وزن ۳۰ کیلوگرم و قابلیت تصویربرداری با نرخ ۶ فریم در ثانیه، به نقشه‌برداری و پایش حوزه‌های کشاورزی می‌پردازد. این ماهواره که نخستین محصول شرکت دانش‌بنیان امید فضا است، به استاندارد ماهواره‌های مکعبی طراحی شده و دارای دوربین‌هایی با وضوح متوسط ۳.۴۵ متر در باندهای NIR و RGB است. این قابلیت به کوثر امکان می‌دهد تا تصاویر دقیق و با کیفیتی از مناطق کشاورزی به دست آورد و به بهبود مدیریت منابع آبی و خاکی کمک کند.ماهواره هدهد نیز با وزن ۴ کیلوگرم و در قالب استاندارد مکعبی، به عنوان بستر اینترنت اشیاء در حوزه‌های کشاورزی، حمل‌ونقل و محیط‌زیست خدمات ارائه خواهد داد. این ماهواره به فناوری اینترنت اشیاء باند باریک مجهز است و می‌تواند در جمع‌آوری داده‌های محیطی و تحلیل رفتار مصرف‌کنندگان نقش مهمی ایفا کند. این ویژگی‌ها نه تنها به بهبود بهره‌وری در بخش‌های مختلف اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به پایش و مدیریت بهینه محیط زیست نیز منجر خواهد شد.
دلایل انتخاب پرتابگر سایوز
پرتاب ماهواره‌های هدهد و کوثر با استفاده از پرتابگر سایوز روسیه به دلیل ویژگی‌های فنی و اقتصادی انجام شد. این ماهواره‌ها در مدارهای خورشیدآهنگ قرار دارند که شیب مداری آنها حدود ۹۸ درجه نسبت به استوا است و برای فعالیت‌های سنجشی و مخابراتی بسیار مناسب هستند. حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی کشور، توضیح داد که استفاده از پرتابگرهای بین‌المللی به دلیل صف‌های طولانی پرتاب در کشور می‌تواند زمان انتظار برای پرتاب‌های داخلی را کاهش دهد. همچنین، سایوز به عنوان یکی از مطمئن‌ترین پرتابگرها شناخته می‌شود و به کشورهای متقاضی دقت و موفقیت در عملیات فضایی کمک می‌کند. برای پیشرفت در صنعت فضایی، ایران نیاز به همکاری با کشورهای دیگر و استفاده از پایگاه‌های پرتاب بین‌المللی دارد.
گامی به سوی منظومه ماهواره‌ای دو نما
پرتاب ماهواره‌های هدهد و کوثر، اولین قدم در راستای شکل‌گیری منظومه ماهواره‌ای «دو نما» به حساب می‌آید. این پروژه شامل ۲۰۰ ماهواره سنجشی و مخابراتی خواهد بود که به ایران این امکان را می‌دهد که نظارت و ارتباطات فضایی جامع‌تری برقرار کند.این منظومه به طور خاص طراحی شده است تا از دو زاویه مختلف یک منطقه خاص را پوشش دهد. به عنوان مثال، دو تصویر از یک نقطه با زوایای متفاوت به دانشمندان اجازه می‌دهد تا یک تصویر سه‌بعدی دقیق از آن منطقه ایجاد کنند. این قابلیت به ویژه در کاربردهایی مانند نقشه‌برداری، نظارت بر زمین و مطالعات زمین‌شناسی بسیار مفید است.علاوه بر این، این منظومه قادر است تغییرات در پوشش گیاهی، تغییرات آب‌وهوایی و بلایای طبیعی را نظارت کند. همچنین، مطالعات ساختارهای زمین‌شناسی و شناسایی منابع طبیعی، نظارت بر شهرسازی، کشاورزی و فعالیت‌های صنعتی از دیگر کاربردهای این منظومه به شمار می‌روند.
نقش بخش خصوصی در رونق اقتصاد فضایی
پرتاب این ماهواره‌ها در شرایطی صورت گرفت که تمام مراحل طراحی، ساخت و پرتاب توسط بخش خصوصی و به‌ویژه شرکت دانش‌بنیان امید فضا انجام شده است. برخلاف رویه گذشته که دولت متولی اصلی پرتاب ماهواره‌ها بود، در این پروژه تصاویر ثبت‌شده توسط ماهواره‌ها به سازمان فضایی فروخته می‌شود. این اقدام می‌تواند زمینه‌ساز تعاملات اقتصادی با نهادهای داخلی و خارجی باشد و راه را برای صادرات فناوری فضایی ایرانی هموار کند.حسن سالاریه بر این نکته تأکید دارد که موفقیت‌های امروز در صنعت فضایی، به اقتصاد کشور کمک خواهد کرد و حضور فعال بخش خصوصی در این عرصه فرصت‌های شغلی و رشد صنعتی را به همراه خواهد داشت. او همچنین خاطرنشان کرد که برای اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان به موفقیت‌های بیشتری دست یابند، نیاز به تسهیلگری دولت و کاهش ریسک‌ها وجود دارد.کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که صنعت فضایی تا یک دهه آینده به گردش مالی یک تریلیون دلار خواهد رسید و این نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالقوه بالای این صنعت در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان کشور است. این موفقیت نشان می‌دهد که علی‌رغم محدودیت‌های بین‌المللی، شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی قادر به رقابت در عرصه فناوری‌های پیشرفته فضایی هستند.
