عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأیید کرد که نامه ترامپ به خامنهای از طریق یک کشور عربی به تهران تحویل داده خواهد شد. این در حالی است که مقامات ایران پیشتر دریافت چنین نامهای را رد کرده بودند. جزئیات محتوای نامه و هویت این کشور عربی همچنان نامشخص است. در همین حال، نشست شورای امنیت برای بررسی پرونده هستهای ایران نیز در دستور کار قرار گرفته است.
واسطهگری یک کشور عربی در انتقال نامه ترامپ به خامنهای
طبق اعلام عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نامه ترامپ به خامنهای توسط یکی از کشورهای عربی به تهران خواهد رسید. هرچند او از نام بردن این کشور خودداری کرد، اما این اقدام سؤالات بسیاری را درباره نقش کشورهای عربی در تعاملات دیپلماتیک بین تهران و واشنگتن ایجاد کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این میانجیگری میتواند نشانهای از تلاش برای کاهش تنشها باشد، در حالی که برخی دیگر آن را بخشی از جنگ روانی واشنگتن علیه ایران میدانند.
برخی منابع خبری گمانهزنیهایی درباره ماهیت این کشور واسطه ارائه کردهاند و از گزینههایی مانند عمان، قطر یا عراق بهعنوان بازیگران احتمالی نام بردهاند. عمان پیش از این نیز در برخی پروندههای حساس میان تهران و واشنگتن نقش میانجی را ایفا کرده است. قطر نیز به دلیل روابط نزدیک با ایران و تعاملات خود با آمریکا میتواند گزینهای محتمل باشد. عراق نیز، با توجه به روابط گسترده با هر دو کشور، یکی دیگر از احتمالات مطرح در این زمینه است.
از سوی دیگر، این پرسش مطرح میشود که چرا آمریکا از طریق این کشور عربی اقدام به ارسال نامه کرده است. تحلیلگران بر این باورند که این اقدام میتواند نشانهای از تلاش برای آغاز مذاکرات غیرمستقیم باشد، یا اینکه واشنگتن قصد دارد از طریق این میانجیگری، فشار دیپلماتیکی تازهای بر ایران وارد کند.
نشست شورای امنیت و فشارهای جدید بر ایران
همزمان با ماجرای نامه ترامپ به خامنهای، شورای امنیت سازمان ملل جلسهای غیرعلنی برای بررسی افزایش سطح غنیسازی اورانیوم ایران برگزار خواهد کرد. به گفته منابع دیپلماتیک، این نشست به درخواست آمریکا و برخی کشورهای اروپایی تشکیل میشود و هدف آن بررسی تحولات اخیر در برنامه هستهای ایران است.
این جلسه در شرایطی برگزار میشود که ایران پیشتر اعلام کرده است که به دلیل عدم اجرای تعهدات برجامی توسط طرفهای غربی، برخی از محدودیتهای توافق هستهای را کنار گذاشته است. تهران تأکید دارد که فعالیتهای هستهایاش صرفاً در چارچوب نیازهای صلحآمیز انجام میشود و هرگونه ادعای تلاش برای ساخت تسلیحات هستهای را رد میکند.
عباس عراقچی، این نشست را «غیرمتعارف و مشکوک» خوانده و اعلام کرده است که کشورهای غربی بهجای پایبندی به تعهدات خود در برجام، سعی دارند ایران را تحت فشار قرار دهند. او همچنین تأکید کرد که مذاکرات ایران با چین و روسیه درباره راههای مقابله با تحریمها ادامه دارد و تهران اجازه نخواهد داد که سیاستهای یکجانبه غرب، مسیر پیشرفت هستهای کشور را متوقف کند.
همزمان، مقامات ایران اعلام کردهاند که در پاسخ به فشارهای غرب، همکاریهای هستهای خود را با شرکای شرقی، از جمله روسیه و چین، افزایش خواهند داد. این در حالی است که کشورهای اروپایی هشدار دادهاند که اقدامات ایران در زمینه غنیسازی اورانیوم، ممکن است به تلاشهای دیپلماتیک برای کاهش تنشها آسیب برساند.
واکنش تهران به ادعای دریافت نامه ترامپ به خامنهای
از زمان انتشار خبر ارسال نامه ترامپ به خامنهای، مقامات ایران واکنشهای متفاوتی داشتهاند. در ابتدا، نمایندگی ایران در سازمان ملل و وزارت امور خارجه دریافت چنین نامهای را تکذیب کردند. اما اظهارات اخیر عباس عراقچی نشان میدهد که نامه نوشته شده، اما هنوز به تهران نرسیده است.
در همین راستا، برخی رسانههای داخلی گزارش دادهاند که این نامه ممکن است حاوی پیشنهادهای مشخصی از سوی دولت آمریکا باشد. در عین حال، مقامات رسمی ایران تأکید کردهاند که هرگونه مذاکرهای تنها در صورتی ممکن خواهد بود که واشنگتن سیاستهای خصمانه خود را کنار بگذارد و به تعهدات بینالمللیاش عمل کند.
برخی ناظران بر این باورند که این نامه میتواند بهعنوان بخشی از راهبرد «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران تلقی شود. در این راستا، برخی تحلیلگران معتقدند که واشنگتن سعی دارد با ایجاد یک جو رسانهای درباره این نامه، ایران را به واکنش وادارد و در عین حال، فشارهای دیپلماتیک را افزایش دهد.
با این وجود، رهبر ایران صراحتاً اعلام کرده است که کشور حاضر به مذاکره تحت فشار نیست. خامنهای در دیدار اخیر خود با مقامات نظامی و سیاسی کشور، تأکید کرد که واشنگتن نهتنها بهدنبال مذاکره واقعی نیست، بلکه هدف آن، تحمیل خواستههای خود به ایران است.
سرنوشت نامه ترامپ به خامنهای چه خواهد شد؟
با توجه به مواضع سرسختانه دو طرف، سرنوشت نامه ترامپ به خامنهای همچنان نامشخص است. آیا این نامه فرصتی برای کاهش تنشها خواهد بود یا تنها بخشی از استراتژی فشار آمریکا علیه ایران؟ برخی گمانهزنیها حاکی از آن است که نامه ترامپ به خامنهای ممکن است حاوی پیشنهادهایی باشد، اما با توجه به مواضع تهران، پاسخ مثبتی به آن بعید به نظر میرسد.
برخی گزارشها نشان میدهد که دولت آمریکا در تلاش است از طریق کانالهای دیپلماتیک، امکان تعامل با ایران را بررسی کند. برخی مقامات سابق آمریکایی ارسال نامه ترامپ به خامنهای را بخشی از تلاشهای ترامپ برای توافقی جدید با تهران میدانند.
در سطح بینالمللی، واکنشها نسبت به نامه ترامپ به خامنهای متفاوت بوده است. برخی کشورهای اروپایی ابراز امیدواری کردهاند که این نامه بتواند راهی برای کاهش تنشها باشد، اما همزمان، مقامات آمریکایی بر ادامه فشارها تأکید دارند.
در نهایت، در حالی که تنشها میان ایران و آمریکا در اوج خود است، نقش کشور عربی واسطه در انتقال نامه ترامپ به خامنهای همچنان معمایی دیپلماتیک است. آیا این کشور واقعاً به دنبال کاهش تنشهاست، یا صرفاً در راستای سیاستهای واشنگتن عمل میکند؟ پاسخ این پرسش به زودی روشن خواهد شد.