ایران در مسیر دستیابی به فناوری‌های فضایی پیشرفته است و به زودی پرتاب ماهواره مخابراتی به مدار ژئو را در برنامه دارد. این پروژه بزرگ به عنوان یکی از اهداف اصلی صنعت فضایی کشور برای سال 2026 تعیین شده است.
توسعه ماهواره‌های مخابراتی ایران
پرتاب ماهواره مخابراتی یکی از مهم‌ترین اهداف سازمان فضایی ایران است که برای دستیابی به مدار ژئو برنامه‌ریزی شده است. این پروژه به معنای ورود ایران به باشگاه کشورهای دارای فناوری ماهواره‌های مخابراتی خواهد بود. دستیابی به این فناوری یکی از چالش‌های بزرگ در حوزه فضایی است، چرا که مدار ژئو به ارتفاعی معادل 36,000 کیلومتر از سطح زمین نیاز دارد که این امر نیازمند پرتابگرهای پیشرفته و بلوک‌های انتقال مداری پیچیده است.
در همین راستا، ایران در حال توسعه پرتابگرهای جدید و ارتقاء فناوری‌های خود است تا به این هدف دست یابد. از جمله این پروژه‌ها، پرتاب ماهواره مخابراتی به مدار ژئو یکی از اولویت‌های کلیدی در برنامه‌های آینده سازمان فضایی ایران است.
پیشرفت در پروژه‌های فضایی ایران
از سال 2009، ایران موفق به پرتاب بیش از 25 ماهواره در مدارهای مختلف شده است. برخی از این ماهواره‌ها در مدار لئو (مدار کم‌ارتفاع زمین) قرار دارند و برخی دیگر در حال توسعه برای رسیدن به مدارهای بالاتر هستند. ماهواره‌هایی مانند «مهدا»، «چمران»، «پارس-1»، و «هدهد» نمونه‌هایی از موفقیت‌های ایران در این عرصه به شمار می‌روند.
این دستاوردها نشان‌دهنده رشد چشمگیر در صنعت فضایی کشور است. پیشرفت‌های اخیر در تثبیت فناوری پرتابگرها و پروژه‌های انتقال مداری نیز به موفقیت‌های بیشتری در آینده منجر خواهد شد. در این راستا، ایران در حال توسعه و آزمایش پرتابگرهای جدید، مانند سیمرغ ارتقاء یافته و بلوک انتقال مداری سامان است که از سال 2024 تاکنون شروع به آزمایش کرده‌اند.
آغاز پرتاب‌های ماهواره‌های مخابراتی
پرتاب ماهواره مخابراتی ایران به مدار ژئو یکی از پروژه‌های کلیدی این کشور است که در سال 2026 آغاز خواهد شد. این پروژه شامل بهبود فناوری‌های پرتابگر و بلوک‌های انتقال مداری برای پرتاب ماهواره‌های سنگین و پیشرفته است. به گفته دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، برای رسیدن به این هدف ابتدا باید پرتابگرهای لایه لئو تثبیت شوند که در حال حاضر با موفقیت در حال انجام است.
سپس، گام‌های بعدی به سمت پرتاب ماهواره‌های مخابراتی به ارتفاعات بالاتر خواهد بود. از جمله پروژه‌های مهم در این زمینه، پرتاب ماهواره ناهید-3 است که به طور ویژه برای توسعه ارتباطات در ارتفاعات بالاتر طراحی شده است. این ماهواره اولین گام برای دستیابی به مدار ژئو خواهد بود. بنابراین، پرتاب ماهواره مخابراتی ناهید-3 یک مرحله مهم در دستیابی به مدار ژئو خواهد بود.
برنامه‌های آینده سازمان فضایی ایران
سازمان فضایی ایران در حال برنامه‌ریزی برای پرتاب‌های متعدد در سال‌های آینده است. در سال 2025، پرتاب ماهواره ناهید-2 در دستور کار قرار دارد که در راستای توسعه زیر سیستم‌های مختلف مخابراتی در ارتفاعات پایین‌تر است. همچنین، پرتاب ماهواره‌های «ظفر» و «پایا» که به دلیل تاخیر در برنامه‌ریزی در سال 2024 به تعویق افتادند، در سال 2025 انجام خواهند شد. در سال‌های 2026 و 2027، سازمان فضایی ایران تمرکز خود را بر توسعه پرتابگرهای جدید و بلوک‌های انتقال مداری برای ارسال ماهواره‌ها به مدارهای بالاتر خواهد گذاشت.
به طور خاص، پرتاب ماهواره مخابراتی به مدار ژئو، یکی از اولویت‌های این سازمان در افق 10 ساله است. این پروژه‌ها شامل توسعه پرتابگرهای سیمرغ ارتقاء یافته، پروژه «سریر»، و بلوک‌های انتقال مداری سامان هستند که به طور گسترده در برنامه‌های آتی سازمان فضایی ایران قرار دارند. اجرای این پروژه‌ها به معنای گام برداشتن به سوی پرتاب ماهواره مخابراتی به مدار ژئو خواهد بود.
