ایالات متحده با راه‌اندازی پروژه منهتن 2، به‌دنبال تثبیت سلطه خود بر فناوری هوش مصنوعی است. این برنامه گسترده که از نظر ابعاد و اهمیت با پروژه منهتن اصلی مقایسه می‌شود، شامل سرمایه‌گذاری کلان در تحقیقات هوش مصنوعی، همکاری نزدیک با شرکت‌های فناوری و دانشگاه‌ها و وضع مقررات جدید برای کنترل این حوزه است.
هدف اصلی، پیشگیری از پیشی گرفتن چین و سایر رقبا در این عرصه است. این پروژه می‌تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی و اقتصادی عمیقی به همراه داشته باشد و رقابت میان قدرت‌های جهانی را وارد مرحله‌ای جدید کند.
پروژه منهتن 2 ؛ الگوی گذشته برای آینده
پروژه منهتن که در طول جنگ جهانی دوم اجرا شد، منجر به تولید اولین سلاح هسته‌ای شد و نقشه ژئوپلیتیکی جهان را تغییر داد. اکنون ایالات متحده با اجرای پروژه منهتن 2، قصد دارد همان الگو را در حوزه هوش مصنوعی تکرار کند و بر آینده این فناوری سلطه یابد.
در چارچوب این پروژه، دولت آمریکا با همکاری غول‌های فناوری مانند گوگل، مایکروسافت و اپل، توسعه پیشرفته‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی را در دستور کار قرار داده است. سرمایه‌گذاری در ابررایانه‌ها، الگوریتم‌های یادگیری عمیق و کاربردهای نظامی هوش مصنوعی از جمله محورهای اصلی این طرح است. یکی از اهداف کلیدی پروژه منهتن 2، دستیابی به هوش مصنوعی عمومی (AGI) است، یعنی مدلی که قادر به درک، یادگیری و حل مسائل در سطحی مشابه یا بالاتر از انسان باشد.
در کنار این اقدامات، ایالات متحده تلاش دارد زیرساخت‌های حیاتی خود را نیز در این حوزه تقویت کند. یکی از بخش‌های کلیدی پروژه، توسعه زنجیره تأمین نیمه‌رساناها و ریزپردازنده‌های پیشرفته است. آمریکا با سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی مانند NVIDIA و Intel، قصد دارد اتکای خود را به تأمین‌کنندگان آسیایی، به‌ویژه تایوان و کره‌جنوبی، کاهش دهد.
همچنین، پروژه منهتن 2 به سیاست‌های امنیتی جدیدی منجر خواهد شد. انتظار می‌رود که دولت آمریکا قوانین سختگیرانه‌تری برای صادرات فناوری‌های پیشرفته و همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه وضع کند تا مانع از انتقال دانش و تجهیزات حساس به کشورهای رقیب شود.
رقابت آمریکا و چین؛ انگیزه اصلی پروژه منهتن 2
رقابت راهبردی میان ایالات متحده و چین در حوزه فناوری‌های پیشرفته، عامل کلیدی در شکل‌گیری پروژه منهتن 2 است . چین در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری گسترده در زمینه هوش مصنوعی، نیمه‌رساناها و پردازش ابری، توانسته است جایگاه خود را در این عرصه تثبیت کند. دولت چین برنامه‌هایی مانند “Made in China 2025” و “Next Generation AI Development Plan” را برای پیشرفت در این حوزه به اجرا گذاشته است.
پکن به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی کاربردی، مانند سامانه‌های تشخیص چهره، شهرهای هوشمند و نظارت دیجیتالی، پیشرفتهای چشمگیری داشته است. شرکت‌هایی مانند هوآوی، بایدو و علی‌بابا، در حال رقابت با شرکت‌های غربی هستند و فناوری‌های پیشرفتهای را توسعه داده‌اند که برخی از آن‌ها حتی از نمونه‌های آمریکایی نیز پیشرفته‌تر هستند.
این پیشرفت‌ها نگرانی مقامات آمریکایی را برانگیخته است. واشنگتن با اعمال تحریم‌های شدید علیه شرکت‌های فناوری چین، از جمله محدودیت در صادرات نیمه‌رساناها و ابزارهای تولید تراشه، تلاش دارد پیشرفت چین را کند کند. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که این اقدامات کافی نیست و آمریکا نیازمند یک برنامه جامع و گسترده‌تر مانند پروژه منهتن ۲ است تا بتواند برتری خود را حفظ کند.
در همین راستا، ایالات متحده در حال افزایش همکاری‌های خود با متحدانش در اروپا و آسیا است. اتحادیه اروپا به‌تازگی قوانینی برای نظارت بر توسعه هوش مصنوعی تصویب کرده که از نظر ساختاری مشابه مقررات آمریکاست. همچنین، همکاری آمریکا با ژاپن و کره‌جنوبی در زمینه تولید نیمه‌رساناها افزایش یافته است تا زنجیره تأمین غرب را در برابر نفوذ چین مقاوم‌تر کند.
پیامدهای جهانی پروژه منهتن 2
اجرای پروژه منهتن 2 تأثیرات گسترده‌ای بر نظم جهانی خواهد داشت. کشورهای اروپایی، روسیه و سایر قدرت‌های نوظهور، ناچار خواهند شد استراتژی‌های خود را در حوزه هوش مصنوعی بازنگری کنند.
این پروژه می‌تواند به تسریع رقابت تسلیحاتی در زمینه هوش مصنوعی منجر شود. توسعه سامانه‌های خودکار نظامی، سلاح‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و فناوری‌های جاسوسی پیشرفته، به‌عنوان ابزارهایی برای برتری استراتژیک مورد استفاده قرار خواهند گرفت. پنتاگون به‌طور خاص به‌دنبال توسعه سامانه‌های رزمی خودکار و پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی است که می‌توانند بدون مداخله انسانی، تصمیم‌گیری کنند.
علاوه بر حوزه نظامی، پیامدهای اقتصادی نیز غیرقابل‌انکار خواهد بود. پروژه منهتن ۲ می‌تواند موجب تمرکز بیشتر فناوری در دستان چند شرکت بزرگ آمریکایی شود و باعث شود کشورهای دیگر وابسته به این شرکت‌ها شوند. اگر آمریکا موفق شود در این رقابت پیروز شود، احتمال دارد بسیاری از کشورها مجبور شوند برای دستیابی به فناوری‌های پیشرفته، به سیاست‌های واشنگتن تن دهند.
از سوی دیگر، این رقابت می‌تواند به شکل‌گیری یک نظام نظارتی جدید برای کنترل توسعه هوش مصنوعی در سطح بین‌المللی منجر شود. برخی کشورها به‌دنبال ایجاد قوانینی مشابه با مقررات بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت بر پیشرفتهای هوش مصنوعی هستند. اما در صورتی که پروژه منهتن ۲ به نتیجه برسد، ممکن است آمریکا با در اختیار گرفتن ابتکار عمل، این قوانین را به نفع خود تنظیم کند.
آینده هوش مصنوعی در سایه پروژه منهتن 2
با اجرای پروژه منهتن 2، مسیر توسعه هوش مصنوعی در سطح جهانی دچار تغییرات اساسی خواهد شد. فناوری‌هایی که پیش‌تر در دسترس همگان بودند، ممکن است تحت کنترل شدید قرار گیرند.
یکی از پیامدهای اصلی این پروژه، محدود شدن دسترسی به مدل‌های منبع باز و ابزارهای رایگان هوش مصنوعی خواهد بود. بسیاری از شرکت‌های فناوری، از جمله OpenAI و Google DeepMind، در حال حرکت به‌سمت مدل‌های اختصاصی هستند که دسترسی به آن‌ها تنها برای کاربران خاص و تحت شرایط سختگیرانه امکان‌پذیر است. این موضوع می‌تواند شکاف فناوری میان کشورهای پیشرفته و سایر مناطق را عمیق‌تر کند.
علاوه بر این، پروژه منهتن ۲ می‌تواند به ظهور استانداردهای جدید در حوزه اخلاق و امنیت هوش مصنوعی منجر شود. دولت آمریکا در حال بررسی ایجاد یک چارچوب نظارتی جدید است که شامل آزمایش‌های سختگیرانه برای مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته خواهد بود. در صورت اجرایی شدن این چارچوب، احتمال دارد سایر کشورها نیز مجبور به تبعیت از آن شوند.
به‌طور کلی، پروژه منهتن 2 می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ فناوری باشد. اگر این پروژه به سرانجام برسد، نه‌تنها جایگاه آمریکا در عرصه فناوری تثبیت خواهد شد، بلکه آینده اقتصاد جهانی، روابط بین‌الملل و حتی ساختار جوامع بشری تحت تأثیر آن قرار خواهد گرفت.
