مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، پس از بازگشت از سفر نیویورک، اعلام کرد که در این سفر با مقامات اروپایی درباره برجام مذاکراتی انجام شده است و تصمیم بر این شده که وزرای خارجه ایران و کشورهای اروپایی این موضوع را مجدداً بررسی کنند.
جزئیات مذاکرات نیویورک
پزشکیان پس از ورود به ایران در فرودگاه مهرآباد درباره جزئیات این مذاکرات گفت: «قرار شد در اروپا جلسه‌ای برگزار کنیم. درباره برجام با مقامات اروپایی گفت‌وگو کردیم و نگرانی‌هایمان را به آن‌ها منتقل کردیم. مقرر شد وزرای خارجه این مسأله را دوباره بررسی کنند.» این مذاکرات پس از تلاش‌های مجددی که با روی کار آمدن جو بایدن برای احیای برجام آغاز شد، انجام گرفته است. با وجود چندین دور مذاکرات، هنوز نتیجه ملموسی از این تلاش‌ها حاصل نشده است.
تحریم‌ها و سیاست فشار حداکثری ترامپ
با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، واشنگتن از برجام خارج شد و سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران به اجرا گذاشت. این تحریم‌ها اقتصاد ایران را هدف قرار داد و در مقابل، ایران نیز برخی از تعهدات خود در چارچوب برجام را کنار گذاشت و غنی‌سازی اورانیوم را افزایش داد. در سال‌های اخیر، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها درباره افزایش سطح و میزان غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران هشدار داده است.
اظهارات ترامپ درباره توافق هسته‌ای جدید
همزمان با این تحولات، وب‌سایت پولیتیکو گزارش داد که دونالد ترامپ در صورت پیروزی در انتخابات پیش‌رو، آماده است تا برای دستیابی به یک نسخه جدید از توافق هسته‌ای با ایران مذاکره کند. ترامپ در نیویورک گفت‌وگویی با خبرنگاران داشت و اظهار کرد که به دلیل خطر دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای، مذاکرات با ایران ضروری است. او در پاسخ به سوالی درباره امکان توافق با ایران، تأکید کرد: «قطعاً، من این کار را انجام خواهم داد. ما باید به یک توافق برسیم، چرا که عواقب عدم توافق غیرقابل تحمل است.»
نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که ایران تمایل به از سرگیری مذاکرات هسته‌ای نشان داده است، اما همچنان از بازگشت بازرسانی که مجوز آن‌ها لغو شده است، خودداری می‌کند. گروسی پس از دیدار با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در نیویورک، اعلام کرد که ایران نشانه‌هایی از تمایل به تعامل مجدد با آژانس و شرکای سابق توافق هسته‌ای از خود نشان داده است.
تسریع در برنامه هسته‌ای ایران
ایران در سه سال گذشته و پس از تصویب قانونی در مجلس، بازرسی‌های آژانس از سایت‌های هسته‌ای خود را به شدت محدود کرده است. گروسی که قرار است در ماه مهر به تهران سفر کند، درباره تدابیر نظارتی و راستی‌آزمایی که پیش از دستیابی به یک توافق جامع می‌توان روی آن‌ها توافق کرد، صحبت خواهد کرد. با این حال، ایران همچنان به پیشرفت در برنامه هسته‌ای خود ادامه داده و به طور قابل توجهی غلظت غنی‌سازی اورانیوم را به ۶۰ درصد رسانده است که نزدیک به سطح لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای است. ایران هرگونه هدف نظامی از برنامه هسته‌ای خود را رد کرده، اما نگرانی‌ها در سطح بین‌المللی همچنان وجود دارد.
