آمارهای جدید نشان می‌دهد که صادرات ایران به اوراسیا در ۱۰ ماه نخست امسال با رشد ۲۲ درصدی همراه بوده است. این روند افزایشی در حالی رخ داده که واردات از کشورهای عضو این اتحادیه کاهش یافته است. مقامات تجاری بر این باورند که امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا می‌تواند به توسعه بیش‌تر روابط اقتصادی و افزایش سهم ایران از این بازار کمک کند.
رشد ۲۲ درصدی صادرات ایران به اوراسیا
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که صادرات ایران به اوراسیا در ۱۰ ماه نخست سال جاری به یک میلیارد و ۶۳۱ میلیون دلار رسیده است. این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که یک میلیارد و ۳۳۸ میلیون دلار بود، رشد ۲۲ درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش صادرات در شرایطی اتفاق افتاده که میزان واردات ایران از کشورهای عضو اوراسیا کاهش یافته است. در سال گذشته، میزان واردات از این منطقه یک میلیارد و ۶۲۷ میلیون دلار بود که امسال با کاهش ۲۲ درصدی به یک میلیارد و ۲۷۴ میلیون دلار رسیده است.
عوامل مختلفی در این رشد صادراتی تأثیرگذار بوده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به تسهیل فرآیندهای تجاری، کاهش برخی موانع گمرکی، توسعه همکاری‌های اقتصادی دوجانبه و افزایش تقاضا برای کالاهای ایرانی در کشورهای اوراسیا اشاره کرد.
سهم کشورهای مختلف از تجارت ایران و اوراسیا
در میان کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بیشترین میزان صادرات ایران به اوراسیا به مقصد روسیه و ارمنستان انجام شده است. در ۱۰ ماه گذشته، صادرات ایران به روسیه ۸۸۹ میلیون دلار و به ارمنستان ۴۰۲ میلیون دلار گزارش شده است. این دو کشور به دلیل روابط تجاری گسترده با ایران، سهم عمده‌ای از مبادلات اقتصادی را به خود اختصاص داده‌اند.
در مقابل، کمترین میزان صادرات ایران به بلاروس و قرقیزستان بوده است. صادرات ایران به بلاروس تنها ۱۷ میلیون دلار و به قرقیزستان ۹۵ میلیون دلار بوده که نشان‌دهنده ظرفیت‌های استفاده‌نشده در این کشورها است.
از نظر واردات نیز ایران بیشترین کالاهای خود را از روسیه و قزاقستان تأمین کرده است. واردات ایران از روسیه در این مدت یک میلیارد و ۱۵۴ میلیون دلار و از قزاقستان ۴۷ میلیون دلار بوده است. این ارقام نشان می‌دهد که روسیه مهم‌ترین شریک تجاری ایران در اوراسیا محسوب می‌شود.
تغییرات مبادلات تجاری ایران و اوراسیا در سه سال اخیر
صادرات ایران به اوراسیا در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته است. در سال ۱۴۰۰ میزان صادرات ایران به این منطقه یک میلیارد و ۱۶۵ میلیون دلار بوده است. این رقم در سال ۱۴۰۱ با افزایش قابل‌توجهی به یک میلیارد و ۵۱۷ میلیون دلار رسید و در سال ۱۴۰۲ به یک میلیارد و ۷۰۲ میلیون دلار افزایش یافت. این روند رشد نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای کالاهای ایرانی در این منطقه و توسعه روابط اقتصادی بین ایران و کشورهای اوراسیا است.
از سوی دیگر، مجموع واردات ایران از کشورهای اوراسیا در سه سال اخیر حدود پنج میلیارد و ۴۳۳ میلیون دلار بوده است. با وجود کاهش میزان واردات در سال جاری، این ارقام نشان می‌دهد که کشورهای اوراسیا همچنان از تأمین‌کنندگان اصلی کالاهای مورد نیاز ایران هستند.
کارشناسان معتقدند که افزایش صادرات ایران به کشورهای اوراسیا نتیجه تلاش‌های صورت‌گرفته برای بهبود زیرساخت‌های تجاری، امضای تفاهم‌نامه‌های جدید و بهبود فرآیندهای گمرکی است.
توافق تجارت آزاد و آینده صادرات ایران به اوراسیا
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای توسعه صادرات ایران به اوراسیا امضای توافق تجارت آزاد میان دو طرف است. این توافق که مراحل نهایی خود را طی می‌کند، می‌تواند با کاهش تعرفه‌های گمرکی و تسهیل فرآیندهای تجاری، شرایط را برای افزایش صادرات ایران به کشورهای اوراسیا فراهم کند.
با اجرای این قرارداد، بسیاری از کالاهای ایرانی با تعرفه‌های کمتری وارد بازارهای اوراسیا خواهند شد که این امر رقابت‌پذیری محصولات ایرانی را افزایش می‌دهد. همچنین، کاهش هزینه‌های تجاری و حمل‌ونقل می‌تواند موجب افزایش سودآوری بازرگانان ایرانی شود.
کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که با اجرای این توافق، میزان صادرات ایران به اوراسیا در سال‌های آینده روندی صعودی داشته باشد و ایران بتواند جایگاه خود را به‌عنوان یکی از شرکای اصلی تجاری این منطقه تثبیت کند.
