تنش‌های دیپلماتیک میان ایران و سوئد بار دیگر شدت گرفته است. ماتیاس اوترشتد، سفیر سوئد در تهران، در اعتراض به اظهارات یوهان پرشون، وزیر آموزش سوئد، به وزارت امور خارجه ایران احضار شد. دولت استکهلم ایران را به جاسوسی و تهدید امنیتی متهم کرده است، اما تهران این ادعاها را رد کرده و از مواضع اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد، انتقاد کرده است. در این میان، پرونده احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی زندانی، بر شدت بحران افزوده است.
واکنش ایران به اظهارات یوهان پرشون
پس از انتشار گزارشی در روزنامه سوئدی اکسپرسن درباره استخدام یک فرد مرتبط با نهادهای اطلاعاتی ایران در دانشگاه لوند، یوهان پرشون، وزیر آموزش سوئد، ایران را «حکومتی یاغی» خواند و ادعا کرد که تهران با اعمال نفوذ در دانشگاه‌های سوئد به دنبال سرقت فناوری است.
او مدعی شد که بسیاری از شهروندان سوئدی به دلیل سیاست‌های ایران کشورشان را ترک کرده‌اند. پرشون همچنین اعلام کرد که سرویس امنیتی سوئد، ایران را یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای امنیتی علیه سوئد معرفی کرده است.
در واکنش به این اظهارات، شهرام قاضی‌زاده، رئیس اداره سوم غرب اروپا در وزارت امور خارجه ایران، مراتب اعتراض شدید تهران را به سفیر سوئد در ایران ابلاغ کرد. تهران این اظهارات را «بی‌اساس، مداخله‌جویانه و غیرمسئولانه» دانست و تأکید کرد که مقامات سوئدی باید از تکرار چنین مواضعی خودداری کنند.
پرونده احمدرضا جلالی و افزایش فشارها در روابط ایران و سوئد
پرونده احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی، به یکی از عوامل تشدید بحران بین ایران و سوئد تبدیل شده است. دولت استکهلم ۱۷ اسفند، پس از دریافت گزارش‌هایی درباره وخامت وضعیت او، سفیر ایران در سوئد را احضار کرد. در مقابل، وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که سوئد حق مداخله در تصمیمات قضایی ایران را ندارد.
جلالی که در سال ۱۳۹۵ به ایران سفر کرده بود، پس از حضور در همایش‌های علمی بازداشت و به جاسوسی متهم شد. او ادعا می‌کند که حکم اعدامش به دلیل رد درخواست همکاری با سپاه پاسداران صادر شده است. وی در پیامی صوتی، دولت سوئد را به بی‌توجهی به وضعیتش متهم کرد.
فعالان حقوق بشر می‌گویند ایران و سوئد نه‌تنها بر سر این پرونده، بلکه درباره مسائل امنیتی و سیاسی نیز درگیر بحران شده‌اند. با افزایش فشارهای دیپلماتیک، روابط ایران و سوئد بیش از پیش متشنج شده و این تنش‌ها بر آینده تعاملات دو کشور تأثیر خواهد گذاشت.
اتهامات اولف کریسترسون علیه ایران و پاسخ تهران
اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد، در ۲۳ دی‌ماه ایران را به «حملات ترکیبی» و «جنگ نیابتی» علیه سوئد متهم کرد و اعلام داشت که استکهلم باید آماده مقابله با این تهدیدات باشد. او مدعی شد که تهران با بهره‌گیری از روش‌های پیچیده اطلاعاتی، به دنبال بی‌ثبات‌سازی سوئد است.
دولت سوئد همچنین ایران را به نفوذ در مراکز علمی، جاسوسی و تلاش برای دست‌یابی به فناوری‌های پیشرفته متهم کرده است. این در حالی است که مقامات ایرانی، این اتهامات را بخشی از سیاست‌های خصمانه برخی کشورهای غربی علیه تهران می‌دانند.
مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که دولت سوئد به‌جای اتخاذ یک رویکرد دیپلماتیک، سیاست‌های تقابلی را دنبال می‌کند که تنها به افزایش تنش‌ها دامن می‌زند. تهران معتقد است که این مواضع استکهلم، به روابط دو کشور آسیب جدی وارد خواهد کرد.
مبادله زندانیان و آینده روابط ایران و سوئد
در سال‌های اخیر، موضوع مبادله زندانیان به یکی از چالش‌های اصلی در روابط ایران و سوئد تبدیل شده است. در خرداد سال گذشته، در یک مبادله بحث‌برانگیز میان تهران و استکهلم، یوهان فلودروس و سعید عزیزی، دو شهروند سوئدی زندانی در ایران، آزاد شدند. در مقابل، حمید نوری، مقام سابق قضایی ایران که در سوئد به اتهام دست داشتن در اعدام‌های دهه ۶۰ به حبس ابد محکوم شده بود، به تهران بازگشت.
این مبادله واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت. از یک سو، سوئد مدعی شد که این تبادل تحت فشارهای بین‌المللی انجام شده است، و از سوی دیگر، مقامات ایرانی این اقدام را نشانه‌ای از پیروزی دیپلماسی خود دانستند.
با این حال، تنش‌های اخیر در روابط ایران و سوئد نشان می‌دهد که اختلافات میان دو کشور همچنان پابرجاست. مسائل مربوط به پرونده احمدرضا جلالی، ادعاهای جاسوسی و مبادلات زندانیان، بر پیچیدگی این روابط افزوده است.
حال باید دید که آیا ایران و سوئد قادر خواهند بود از مسیر دیپلماسی برای کاهش تنش‌ها بهره بگیرند یا اینکه بحران میان این دو کشور به مراحل جدی‌تری خواهد رسید.
