تنش‌ها بر سر سلاح هسته‌ای میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر شدت گرفته است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، مدعی شده که تهران همکاری لازم را برای اثبات عدم تمایل به دستیابی به این سلاح انجام نمی‌دهد.
این اظهارات با واکنش شدید مقامات ایرانی مواجه شد که آن را بخشی از فشارهای سیاسی علیه ایران دانسته و بر حق تهران در برنامه هسته‌ای تأکید کردند.
این تنش‌ها در حالی ادامه دارد که مذاکرات هسته‌ای در وضعیت پیچیده‌ای قرار گرفته و آینده تعامل ایران و آژانس را بیش از پیش مبهم ساخته است.
گروسی و سیاست فشار؛ تکرار ادعاهای غرب علیه ایران
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی جدید، ایران را متهم به عدم همکاری در زمینه نظارت بر برنامه هسته‌ای خود کرد.
وی مدعی شد که ایران هنوز به تعهدات خود عمل نکرده و اطلاعات کافی درباره فعالیت‌های هسته‌ای‌اش ارائه نمی‌دهد. گروسی همچنین اعلام کرد که آژانس به دنبال ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از دستیابی ایران به ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای است.
این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که ایران همواره فعالیت‌های هسته‌ای خود را در چارچوب قوانین بین‌المللی انجام داده و تحت نظارت گسترده آژانس قرار دارد.
به گفته مقامات ایرانی، آژانس تحت تأثیر فشارهای سیاسی برخی کشورها، استانداردهای دوگانه‌ای را در قبال ایران اعمال می‌کند که باعث تضعیف اعتبار این نهاد بین‌المللی شده است.
پاسخ قاطع تهران؛ همکاری واقعی یا فشارهای سیاسی؟
در واکنش به اظهارات گروسی، سازمان انرژی اتمی ایران با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که آژانس نباید به ابزاری در دست کشورهای غربی تبدیل شود.
در این بیانیه آمده است که ایران بیش از هر کشور دیگری تحت نظارت بازرسان آژانس قرار دارد و مطرح کردن ادعای عدم همکاری، کاملاً نادرست و دارای انگیزه‌های سیاسی است.
وزارت امور خارجه ایران نیز با انتقاد از گروسی، سخنان وی را در راستای سیاست‌های آمریکا و متحدانش برای اعمال فشار بر ایران دانست.
مقامات ایرانی تأکید کردند که اگر غرب به دنبال همکاری واقعی است، باید به تعهدات خود در برجام عمل کند، در غیر این صورت، ایران نیز سیاست‌های خود را بر اساس منافع ملی و حقوق بین‌المللی‌اش تنظیم خواهد کرد.
سلاح هسته‌ای یا حقوق هسته‌ای؟ اختلاف بر سر واقعیت‌ها
یکی از مهم‌ترین نقاط اختلاف میان ایران و آژانس، مسئله غنی‌سازی اورانیوم است. آژانس مدعی است که سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران به محدوده‌ای نزدیک شده که می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده شود.
این در حالی است که تهران بارها تأکید کرده است که هیچ برنامه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای ندارد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را در چارچوب نیازهای صلح‌آمیز و بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) انجام می‌دهد.
ایران استدلال می‌کند که غنی‌سازی اورانیوم در سطح بالا، پاسخی به عدم اجرای تعهدات غرب در برجام است. پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های شدید، ایران تصمیم گرفت که برخی از محدودیت‌های هسته‌ای را کنار بگذارد و ظرفیت غنی‌سازی خود را افزایش دهد.
اکنون، در حالی که مذاکرات احیای برجام متوقف شده، مسئله سطح غنی‌سازی اورانیوم به یکی از موضوعات اصلی در اختلافات ایران و آژانس تبدیل شده است به دلیل سلاح هسته‌ای.
آینده همکاری ایران و آژانس؛ دیپلماسی یا تقابل؟
با افزایش تنش‌ها به دلیل سلاح هسته‌ای، روابط ایران و آژانس در شرایطی حساس قرار گرفته است. مقامات ایرانی هشدار داده‌اند که اگر رویکرد آژانس همچنان تحت تأثیر فشارهای سیاسی باشد، ممکن است تهران همکاری‌های خود را محدود کند.
از سوی دیگر، برخی کارشناسان معتقدند که هنوز فرصت‌هایی برای کاهش تنش و ادامه همکاری‌های فنی میان ایران و آژانس وجود دارد.
در حالی که گروسی بر لزوم ایجاد یک توافق جدید تأکید دارد، ایران اعلام کرده که تنها در صورت رفع تحریم‌ها و احترام به حقوق هسته‌ای‌اش، حاضر به تعامل خواهد بود.
آینده این تنش‌ها تا حد زیادی به رویکرد کشورهای غربی و میزان پایبندی آن‌ها به توافقات بین‌المللی بستگی دارد.
